Westlandse kustvisie in de hoofdlijnen

Westland 01.02.2018 - Het concept van de kustvisie voor het Westland is vorige week naar de gemeenteraad gestuurd. Die mag er in februari over oordelen.

In hoofdlijnen wordt in punt 4 uiteengezet waar de kustvisie - na overleg met diverse partijen - op neer komt. 

4. Natuurlijk ontwikkelen 

'De kust is en blijft een dynamisch gebied. Niet alleen de wind en het water veranderen het gebied. Ook de toenemende recreatieve druk vraagt om aanpassingen. Bij alle ontwikkelingen die er nu en in de toekomst spelen, geldt dat er een evenwicht moet zijn tussen de landschappelijke waarden en de natuurwaarden versus de recreatieve, dan wel de economische waarden. Het gebied ontleent zijn aantrekkingskracht aan deze landschappelijke en natuurwaarden. De kuststrook is smal en kwetsbaar, dus hier moeten we voorzichtig mee omgaan. Dit betekent zeker niet dat we het gebied op slot moeten zetten. Wel dat we terughoudend moeten zijn met nieuwe ontwikkelingen.

Profiel kustzone 2018 - 2030

Het Westlandse strand onderscheidt zich van de omliggende kuststroken door de natuur, rust en openheid. De natuur in de kuststrook is nadrukkelijk te beleven. De verhoging van de recreatieve waarden moet hand in hand gaan met het versterken van de natuurwaarden die centraal staan. Het strand kent een duidelijke zonering. Er is minimale bebouwing op het strand en in de duinen. Rondom de grotere strandslagen is het strand gericht op families. Direct aan de zijkanten van de familiestranden, maar niet ver van de strandslagen, is een activiteitenzone. Hierdoor blijft het overgrote deel van het 7,5 km lange strand open en gericht op natuurbeleving. Extreme, niet-gemotoriseerde (sport)activiteiten (zoals kitebuggyen) zijn mogelijk met een vergunning. Beoordelingscriterium is wel dat deze activiteiten geen gevaar vormen voor de andere recreanten.

Geen strandhuizen

Binnen het profiel van de Westlandse kust passen geen strandhuizen op het strand of in de duinen. Ongeacht de verschijningsvorm of aantallen. Strandhuizen tasten de beleving van de openheid en rust te veel aan. Overnachten op het strand is niet toegestaan. De afspraken over de 5 Pipowagens komen we na. We werken niet mee aan een uitbreiding van de pilot. De bescheiden “strandhokjes” die nu al gedurende het strandseizoen op het strand staan, blijven. Het aantal van 150 strandhokjes breiden we niet uit.

Strandpaviljoens 

Het aantal strandpaviljoens op het Westlandse strand, nu is voldoende. Daarmee stellen wij West Beach voortaan gelijk aan alle andere strandpaviljoens op het strand. Wij zijn van mening dat het niet langer houdbaar is om een horecavergunning te weigeren bij een dergelijke recreatieondernemer. De groei van het aantal paviljoens of groei in omvang staan we niet toe. Nieuwe ondernemers die activiteiten willen ontplooien op het strand moeten samenwerking zoeken met de strandpaviljoenhouders. Strandpaviljoens zijn primair gericht op de dagbezoekers in het seizoen. Natuurlijk zijn er binnen de geldende APV feesten en partijen mogelijk. We gaan terughoudend om met vergunningen voor feesten en partijen tot 04.00 uur. In het kader van de evaluatie van de APV in 2018 willen we in samenwerking met de horeca en andere betrokkenen het maximum aantal vergunde feesten terugbrengen tot 2 à 3 keer per jaar per strandpaviljoen. We geven geen vergunningen af voor het afsteken van vuurwerk.

Jaarrond paviljoens zijn op het strand op beperkte schaal mogelijk. Dit om ook in het najaar, de winter en het vroege voorjaar de dagbezoekers op het strand te bedienen. Jaarrond paviljoens zijn alleen onder strikte voorwaarden mogelijk en moeten passen binnen het profiel van het Westlandse strand. De omvang is beperkt en niet groter dan de omvang van het huidige toegestane bouwoppervlak, zoals dat in het bestemmingsplan is opgenomen.

Een jaarrond paviljoen komt altijd in de plaats van een bestaand seizoensgebonden paviljoen en moet leiden tot een kwaliteitsverbetering De exploitant van een jaarrond paviljoen kan er ook voor kiezen om ’s winters een andere (bijvoorbeeld kleinere) strandtent neer te zetten. Mits dit maar voldoet aan de gestelde voorwaarden van bijvoorbeeld kwaliteitsverbetering. Op dit moment zijn er twee locaties op het strand aangewezen waar jaarrond exploitatie mogelijk is. Hiervan is er één benut. We willen maximaal vier jaarrond paviljoens verspreid over het Westlandse strand mogelijk maken. Aan iedere grote strandslag maximaal één jaarrond paviljoen. Uitgifte zal gebeuren door middel van een gunningsprocedure.

Beperkte uitbreiding recreatie

De kuststrook is en blijft een zeer aantrekkelijk gebied om te recreëren. Passend binnen het profiel van het Westlandse strand willen we ons verder ontwikkelen. We willen een aantrekkelijk gebied zijn om te wandelen, fietsen, skaten, paardrijden, et cetera. Zowel in de duinen, op het strand als achter de duinen. Extra aandacht is nodig om rondjes van verschillende lengtes te kunnen maken. Dit vergt met name een inspanning en investering in het gebied achter de duinen. Deze inspanning en investering hebben als doel de kust te verbinden met de groenblauwe verbindingen in het Westland. Ook willen we onderzoeken of, en zo ja, onder welke condities het  duintopfietspad voor Ter Heijde-Monster is door te trekken. Daarbij is het ook de wens om vanuit veiligheidsoverwegingen een gescheiden wandelpad aan te leggen. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling om het  duintopfietspad door trekken door het Spanjaards Duin.

De verwachting is dat de recreatieve druk op het strand en op het water in de tijd gaat toenemen. Dit vergt in de toekomst scherpere zonering als het gaat om waar bepaalde activiteiten door wie plaats kunnen vinden. De grootschalige open(bare) ruimte leent zich ervoor om met de aanwezige natuurlijke elementen diverse strandgebonden activiteiten te ontplooien. Tegenover dit soort initiatieven staan wij positief. De groei is wel begrensd. Dit kan betekenen dat niet iedere commerciële aanbieder in de toekomst zomaar activiteiten op het strand kan ontplooien. Het invoeren van een vergunningstelsel in de toekomst voor het gebruik van het strand door commerciële partijen ligt voor de hand. Om zo de druk te reguleren. Voor de duidelijkheid: gemotoriseerde of anders aangedreven (elektrisch/motorisch) activiteiten (bijv. drones, ultra light vliegtuigjes) staan wij niet toe op het Westlandse strand, in de duinen of op het water. Eventuele vergunningen die zijn afgegeven om iets gemotoriseerd aan te bieden op het strand blijven intact. Verlenging van de afspraken is niet aan de orde. Indien vergunningen zijn afgegeven door derden dan zullen wij hen actief vragen om de vergunningen niet te verlengen. 

Eigentijdse strandslagen

De vier grote strandslagen (Molenslag, slag Strandweg Ter Heijde, Beukel en Vlugtenburg) vragen om een aanpassing aan de huidige inzichten en eisen. Per slag is het nodig om een inventarisatie te maken van de inrichtingsproblemen die er spelen. Op basis hiervan laten we een inrichtingsontwerp maken. Bij de inrichting van de slagen houden we in ieder geval rekening met de volgende zaken: De strandslagen zijn gericht op grote hoeveelheden dagbezoekers van en naar het strand. Elke strandslag heeft een goed uitgeruste ruime fietsenstalling zo dicht mogelijk tegen het strand aan.. Daarmee stimuleren wij dat bezoekers met de (elektrische) fiets naar het strand komen. Als de aanleg van nieuwe fietsenstallingen of infrastructuur ten koste gaat van het duingebied, dan kan dat alleen indien wij dat ook compenseren met gelijkwaardige natuur. Bij slag Strandweg Ter Heijde is de inzet om de locatie waar de Visvereniging nu nog deels gebruik van maakt, te benutten voor een volwaardige fietsenstalling. Dit in de plaats van de fietsenstalling rondom de KNRM. Autoverkeer en recreatief verkeer zijn te gast op de slag. De inrichting van de slag is daarop ingericht. De snelheid is dus beperkt.

De auto-toegankelijkheid van de slagen is op een moderne wijze geregeld. We voeren een nieuw vergunningenstelsel in. We gaan zeer beperkt om met het verlenen van vergunningen om te rijden op de strandslagen en het strand. Alleen vergunninghouders met een pasje kunnen de slag op. Bij calamiteiten zijn de strandslagen vrij toegankelijk voor de veiligheidsdiensten. Leveranciers melden zich bij de strandtenthouder die hen op afstand toegang kan verschaffen. Leveranciers kunnen tot aan het eind van de slag rijden. Op de laad- en loszone kunnen ze tijdelijk parkeren. Dit geldt ook voor strandtenthouders. Uitgangspunt is dat iedereen op de parkeerplaats achter het duin parkeert. Dit geldt niet voor mindervaliden. Het huidige aantal parkeerplaatsen voor mindervaliden behouden we. We beginnen met het aanpassen van de Molenslag. Op die manier zorgen we ervoor dat het strand ook hier goed bereikbaar is voor mindervaliden. Op deze slag is het niet mogelijk voor leveranciers om tot aan het strand te rijden. De horecaondernemers moeten zelf voor de bevoorrading zorgen, bijvoorbeeld met elektrische karretjes.

Extra aandacht is nodig voor het kruisend recreatief verkeer. Inrichtingsmaatregelen moeten voorkomen dat de slagen met hoge snelheid, door met name fietsers, zijn te kruisen. Op de slagen liggen de ruiterroutes in beginsel gescheiden van de verharding.

Er is nauwelijks verlichting op de slagen. Beperkte begeleidingsstrepen en beperkte lage natuurvriendelijke verlichting die op sensoren werkt, zorgen ervoor dat de bezoeker veilig in het donker over de slag kan wandelen/fietsen.

De kleinere slagen functioneren voldoende en behoeven geen structurele aanpassing. Nieuwe strandslagen zijn niet voorzien.

Basisinrichting parkeerplaatsen

Het aantal parkeerplaatsen is op dit moment voldoende. Enkele keren per jaar staan de parkeerplaatsen vol. De parkeerplaatsen Molenslag en Beukel liggen in N2000 gebied. N2000-gebieden vergen een terughoudend beleid. We zijn zeer voorzichtig met het aanbrengen van extra faciliteiten, maar een basisinrichting met een aantal faciliteiten (schuilhuisje, toiletten, water en bewaakte fietsenstalling) is zeer welkom. Met de komst van meer elektrische auto’s moeten ook oplaadvoorzieningen meegroeien met de behoefte. Betaald parkeren blijft. We voeren zo snel mogelijk een gedifferentieerd tarief in. Contant betalen voor het parkeren zal niet langer mogelijk zijn. De bereikbaarheid van de parkeerplaatsen is matig.

De beperkte bereikbaarheid zorgt enkele keren per jaar voor overlast. Wij zien geen noodzaak voor grootschalige aanpassing van de toevoerwegen naar het strand. Wel kijken we naar enkele kleine inrichtingsmaatregelen die de doorstroming iets beter zullen maken. Denk bijvoorbeeld aan een passeerstrook. De groei van de recreatiedruk in de toekomst op de kust leidt niet automatisch tot een grotere parkeerdruk of meer congestie op de toevoerwegen. De recreatieve groei voorzien wij voornamelijk verspreid door het jaar heen, dus niet alleen op de mooie zomerse dagen. Parkeren langs de Haagweg nabij het Schelpenpad maken we onmogelijk door inrichtingsmaatregelen te treffen. Parkeren leidt tot gevaarlijke situaties en dit past niet in het ruimtelijk beeld dat we voor ons zien. Mensen die met de auto de Zandmotor willen bezoeken, kunnen parkeren bij Molenslag.

Vakantiehuizen achter de duinen

De groeiende vraag naar toeristische recreatiewoningen kunnen we niet accommoderen binnen de smalle kuststrook. Wel zien we (economische) voordelen om extra ruimte te bieden aan recreatiewoningen direct achter de kuststrook. Inschatting is dat het gaat om circa 4 tot 5 hectare. We denken in eerste instantie aan clustering van functies en bestaande verblijfsmogelijkheden. Dit kan plaatsvinden op of rond de huidige vakantieparken. Ook elders binnen de zone achter de duinen buiten de natuurgebieden, is een locatie in overweging te nemen. Het zal altijd gaan om verhuurbare woningen voor toeristisch gebruik. Toevoeging van het areaal zal (fysiek en financieel) moeten bijdragen aan de (natuur)kwaliteiten van het gebied. Immers dit is ook waar de toeristen voor komen. De afweging voor de eventuele toevoeging van een recreatiepark zal plaatsvinden in het kader van de Omgevingsvisie. 

Blauwe vlag

Voor een familiestrand is het essentieel om het predicaat Blauwe Vlag te hebben. We blijven ons dan ook gezamenlijk inzetten voor het behoud van de Blauwe Vlag.

Veiligheid

De verschuiving naar andere recreatiepatronen en meer activiteiten op het strand en op het water betekent ook dat we scherp moeten blijven op de veiligheid. Het risico op ongelukken neemt toe. Het beter zoneren van de activiteiten op het strand biedt een oplossing. Meerjarige afspraken met o.a. de Reddingsbrigades borgen de noodzakelijke continuïteit van deze vrijwilligersorganisaties. Op kortere termijn gaat het om langere inzet op de dag en bezetting gedurende het gehele strandseizoen. Indien de activiteiten op het strand jaarrond in de toekomst enorm groeien en de kans op ongelukken toeneemt, zullen we in overleg met de Reddingsbrigade moeten kijken hoe we de veiligheid op het strand, tot 1 oktober, kunnen garanderen.

De afspraken over de Zandmotor tussen de Provincie, de gemeenten Westland en Den Haag, en de Reddingsbrigade lopen tot 2021. De vraag is of de Provincie hierna nog een rol in het beheer heeft op de Zandmotor. De bewaking van de veiligheid op de Zandmotor door de Reddingsbrigade vraagt ook na 2021 aandacht. Het is nodig om in 2019 met elkaar om de tafel te gaan zitten om nieuwe afspraken te maken voor na 2021.

Het strandseizoen definiëren

Het strandseizoen is nu niet goed en niet overal hetzelfde gedefinieerd. Strandtenthouders mogen vanaf 1 maart het strand op en moeten voor 1 november het strand af. Dit is in de praktijk het strandseizoen. We zullen dit ook zo in de APV vastleggen. Het leeuwendeel van de ondernemers op het strand kan met deze afbakening leven. We zien dan ook geen aanleiding om het te wijzigen.

Handhaven

Het mag duidelijk zijn dat we in deze visie de bakens niet 180 graden verzetten. Veel is nu al vastgelegd. Met het vaststellen van deze visie ontstaat er een nieuw ijkmoment. Deze Kustvisie moet aanleiding zijn om een cultuurverandering bij alle betrokken publieke en private partijen te bewerkstelligen. Iedereen moet zich houden aan de spelregels die er zijn. Dat gebeurt nu niet, dit moet dus verbeteren. Want hiervoor geldt: Afspraak is afspraak. Wij willen samen met de betrokkenen duidelijke afspraken maken, onder andere met de strandpaviljoenhouders. Tegelijkertijd zullen wij de regels en de gemaakte afspraken handhaven. Dit ook in overleg en afstemming met andere publieke partijen die ook een handhavingstaak hebben in de kuststrook.

Duurzaam strand

Iedereen moet een bijdrage leveren aan de duurzaamheidsagenda van de gemeente. De ambitie is om in 2050 als gemeente energieneutraal te zijn. We gaan bindende afspraken maken met de ondernemers hoe zij een bijdrage willen leveren aan de verduurzaming. Gezien de ruimtelijke impact en het behouden van de open horizon willen wij geen grootschalige windmolenparken binnen de tien mijl zone.

Natuur centraal

Het versterken van de natuurwaarden van de kuststrook vormt de basis voor eventuele ontwikkelingen in of direct achter dit gebied. De kuststrook en met name de duinen van de gemeente Westland zijn erg smal. De flora en fauna hebben weinig ruimte om te ontwikkelen en zijn kwetsbaar. Natura2000 beschermt specifieke soorten in de duingebieden. Het strand is behalve bij Ter Heijde beschermd via de reguleringen van het NatuurNetwerk Nederland. De kust is daarmee, in het beleid, goed beschermd. Deze bescherming is voor ons het uitgangspunt. De natuurwaarden van de kuststrook staan echter door verschillende zaken onder druk: toenemende recreatie, hoge stikstof depositie, klimaatverandering en zeespiegelstijging. Rechtstreekse invloed hebben wij als gemeente vooral op het eerste punt. De kuststrook kan niet de gehele recreatieopvang verzorgen die voortkomt uit de verstedelijkingsopgaven. Daarom is het nodig verder landinwaarts ruimte te scheppen voor recreatie- en natuurgebieden, dicht bij de mensen. 

Dit doen we door het principe te gebruiken van ‘zoneren door te verleiden’. Dit betekent dat we die activiteiten of recreatieve routes neerleggen op plekken die logisch zijn. Zo zorgen we er voor dat we kwetsbare natuur ontzien en dat recreatie en ondernemers in andere gebieden ruimte krijgen. 

Bij stedelijke ontwikkelingen pal tegen de kuststrook houden we expliciet rekening met de invloed die deze ontwikkelingen hebben op het duingebied. Het is goed als we bij nieuwe ontwikkelingen waarvoor de planvorming nog moet starten, een ‘overgangslandschap’ creëren. Deze zone moet als natuurlijke buffer gaan fungeren tussen het duingebied en de verstedelijking. Ook proberen we bij nieuwe ontwikkelingen om het duingebied in verbinding te brengen met het groen- en blauwnetwerk. Bij het opstellen van de Omgevingsvisie kijken we waar dit nu of in de toekomst mogelijk is.

Honden belasten onbedoeld de natuur, doordat ze onder andere fauna wegjagen. We willen door zonering wel de mogelijkheid houden om honden los te laten lopen. We zullen de zonering in overleg met onder andere de omliggende gemeenten opnieuw vastleggen.

Het Nationaal Park Hollandse Duinen biedt perspectief om te komen tot een integraal verhaal over de kust. Niet alleen in ecologische zin. Doel is ook nadrukkelijk om de recreatieve waarde te vergroten. De huidige N2000 gebieden zijn veelal niet openbaar toegankelijk. Dit is begrijpelijk. In samenwerking met diverse partijen willen we eraan werken om het verhaal van de bijzondere natuurwaarden van de kuststrook voor de recreant beter te vertellen. Dit kan bijvoorbeeld door aan de randen natuurkijkhutten te plaatsen of een natuurinformatiecentrum te realiseren. Om de biodiversiteit van het gebied te vergroten, ondersteunen wij andere partijen om voorstellen uit te werken om een kustduinbos terug te brengen.

Al met al streven wij ernaar de balans tussen de natuur en de recreatieve en economische ontwikkeling in evenwicht te houden. De natuurwaarden zijn uitgangspunt voor de ontwikkelingen. 

Organisatie gericht op samenwerken

Ondanks dat de kuststrook in het Westland smal is, zijn er veel partijen betrokken bij het ontwikkelen en het beheer van het strand. Ieder vanuit zijn/haar rol. Het is zo dat de gemeente Westland niet overal over gaat. Dit betekent niet dat wij als gemeente wegkijken. We moeten juist meer samenwerken. Dit leidt tot betere plannen en levert meer begrip op. Dit doen we bijvoorbeeld door minimaal een keer per jaar met alle betrokkenen om de tafel te gaan zitten om zaken te bespreken. Ook willen wij bij de uitwerking van deze visie betrokkenen mee laten denken. Het gaat nadrukkelijk om publiek-private samenwerking en afstemming. Dit geldt voor tal van onderwerpen en dit vergt extra aandacht en inzet van de gemeente. De samenwerking binnen Nationaal Park Hollandse Duinen is een mooi voorbeeld van hoe valt samen te werken op het gebied van natuurbeheer en marketing. Ook al staat dit project nog in de steigers, wij staan hier positief tegenover.

Eén loket voor alle vragen aan de overheid is essentieel voor een heldere vergunningverlening. Het kustloket gaat zorgen voor meer eenduidige communicatie, met name gericht op vergunningverlening. Het gaat niet alleen om structurele samenwerking tussen overheden.

Om goed te kunnen schakelen tussen alle partners is één gemeentelijk coördinator strandzaken nodig. De coördinator dient als aanspreekpunt voor alle externe partijen en zorgt voor interne afstemming. Op termijn is het oprichten van een externe partij die het beheer en exploitatie van het strand op zich kan nemen een optie. Het voordeel hiervan is dat veel dagelijks werk uit handen is te nemen. Een klein team dat zich alleen focust op het strand kan snel en efficiënt schakelen binnen de kaders van een opdracht. Deze meerjarige opdracht legt de gemeente (en overige betrokkenen) met de partij vast.'