Buxusmot een zegen voor de vogels!

Westland 25.04.2019 - De buxus als decoratieve tuinplant is overal in tuinen te zien, solitair, als haagje of in groepen. Zelden zie je ze in de natuurlijke losse vorm.

Nu de buxusmot genadeloos toeslaat gaan de buxussen bijna overal dood. Toch worden ze  nog aangeplant, soms zelfs kostbare grote bollen. Handig is dat niet.

De planten worden bruin en zitten vol met spinsels. De rupsen zijn heel klein van geel tot felgroen met een zwarte kop. Soms zitten op een enkel blaadje wel 20 eitjes en dat levert dus 20 rupsen op, deze kunnen wel  4 cm lang worden. De rupsen vreten de planten kaal, verpoppen en er komen nieuwe motvlinders. Deze zwart-witte buxusmot (Cydalima perspectalis) komt van oorsprong uit Azië, het is dus een invasieve exoot.

Bestrijdingsmiddelen op basis van Pyrethrum zouden biologisch zijn, maar is dat zo? Het zou werken tegen de rups en tegen de motvlinder. Bedenk wel dat Pyrethrum een breed werkend bestrijdingsmiddel is en dus ook nuttige beestjes als de bij en het lieveheersbeestje dood. Ook andere nog sterkere middelen worden helaas toegepast, ze zijn vaak breedwerkend en dus alles dodend. Een oproep hierbij gebruik geen gif...

Beter zou zijn de buxus te bespuiten met Nematoden. Dat zijn kleine aaltjes die in de rupsen parasiteren en dan doden.  Nog beter is ferromonenvallen te gebruiken. (www.vlinderstichting.nl) 

Of je neemt de tijd en haalt alle rupsen en poppen weg.

Bestrijden van de buxusmot is maar beperkt mogelijk want die bestrijdingsmiddelen leiden tot de dood van jonge vogels en vormen een aanslag op het milieu. De rupsen, maar ook andere door de bestrijdingsmiddelen geraakte insecten worden gegeten door onder andere koolmezen. De jonge vogels gaan dood aan het gif. En wie wil dat op zijn geweten hebben? Denk niet dat een bestrijdingsmiddel dat is toegelaten dus ook veilig is, dat is vaak allerminst het geval.

Het is in zijn algemeenheid natuurlijk veel beter helemaal geen gif meer te gebruiken. Mede door gifgebruik sterven vele soorten uit. Zeker nu de biodiversiteit in hoog tempo instort en daarmee ook de mens in gevaar komt, moet het roer echt om. En omdat er door de biodiversiteitsproblemen steeds  minder natuurlijke vijanden zijn zoals vogels, sluipwespen e.d. krijgen we steeds meer te maken met dit soort problemen.  Al vinden de muis, de kauw, ekster en de koolmees de rups al lekker. Dat zal de schade wel doen afnemen. Buxushagen terug snoeien en hopen dat de rupsen dan weg blijven lijkt zinloos. Maar wat dan wel?

Het goede nieuws!

De Buxus als decoratieve tuinplant vinden veel mensen mooi. Voor vormtuinen heeft hij ook zeker een functie, zelfs historisch gezien. Maar vogels hebben er vrijwel niets aan, al zou een winterkoninkje er in kunnen gaan broeden... en de mot wordt ook wel door vogels en misschien zelfs door de vleermuis gegeten. Omdat de Buxus niet bloeit in gesnoeide vorm, levert hij geen stuifmeel voor bijen en insecten, eigenlijk is het dus een zinloze tuinplant vanuit het perspectief van de vogel gezien. 

De dood van de Buxus biedt kansen de tuin veel natuurvriendelijker en levendiger te maken. De Buxusmot leeft alleen op de Buxus, dat is mooi nieuws. Wilt u toch weer haagjes, dan zijn er soorten als de Liguster of de Taxus. Maar door het snoeien leveren die ook niets op voor de vogels. Neem ook geen bamboe als haagje.

Beter is losse haagjes te maken met struikjes die ook mogen bloeien. Niet meer dat saaie strakke, maar het levendige losse.  

Vogels zoeken voedsel, een veilige plek en ruimte voor voortplanting. Dat is de basis voor de keuze. Losse vormen zijn beter dan snoeivormen. En dan zijn er tientallen soorten voorhanden, ik noem er een paar:

Voor een los haagje: Berberis, Cornus mas, Eleagnus, Hydrangea, Lavandula, Ligustrum, Lonicera (struik-kamperfoelie), Potentilla, Spiraea, Forsythia, Buddleja (vlinderstruik).

Ook voor de hoge erfafscheiding tot 180 cm hoog,  zijn er veel mogelijkheden af te komen van de saaie strakke coniferenhagen. Combinaties met klimplanten maken een wonder van uw tuin. Of laat de haag of heg los en maak gewoon een speelse tuin, maak een stapelmuurtje of verras elk jaar met een variatie.

Bloeiende bloemsoorten, vaste planten: Deze zijn van de lente tot einde zomer mooi, in de winter gaan ze grotendeels ondergronds. Een rij vaste planten in een enkele soort kan mooi zijn, maar een gemengde strook is ook heel erg leuk. Door te mengen met winterbollen en zomerbollen heb je toch bijna het hele jaar bloemen. De keuze is eindeloos. Neem in ieder geval geen woekeraars of wilde uitzaaiers.

Boompjes voor vervanging van solitaire snoeibuxus: Denk eens aan een fruitboompje, een pruim, appel of peer, ze bloeien mooi en geven op den duur ook vruchten. De Corylus geeft eetbare zaden. De Sorbus (lijsterbes) geeft mooie bloei en prachtige bessen. Dat doet ook de vlier (Sambucus) daar kan je ook nog thee van zetten en de rijpe bessen zijn lekker. Het krentenboompje (Amelanchier) bloeit ook mooi en de bessen zijn lekker voor vogels.

U begrijpt het al, er is zoveel keuze dat het onmogelijk is het hier allemaal uit te leggen. Ga lekker aan de gang, haal de dode Buxus weg en maak van uw tuin een feestzaal voor de vogels en voor uzelf. Niets is mooier dan een levende tuin. O ja, bent u toch bezig haal dan gelijk veel van de tegels of bestrating weg, breng dit terug tot maximaal 30 % en maak van de vrijgekomen ruimte een bloementuin of misschien wel een kruidentuintje. Ook voor de vogels en bijen en echt waar... voor wateroverlast is ontstenen een prima oplossing.

Veel plezier met uw nieuwe en vogelvriendelijke tuin.

Natuur-Westland 

Aad van Uffelen