‘Tuinbouw kan Wereldkampioen Energietransitie worden’

Westland 05.06.2018 - De Greenport is op de goede weg naar de ‘next economy’. Wat nu nodig is, is kleinschalige samenwerkingsverbanden met nieuwe,

frisse partijen van binnen en buiten het tuinbouwcluster. Dat was de belangrijkste boodschap van de sprekers tijdens het vierde Jaarevent van Greenport West-Holland.

Greenport West-Holland is de regionale netwerkorganisatie van overheid, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en kennisinstellingen. Samen werken zij aan een vitale en duurzame toekomst voor het regionale tuinbouwcluster. Voor de vierde keer organiseerde de Greenport een Jaarevent. Dit jaar was het thema ‘Next Economy - Next Greenport’. De bijeenkomst vond dit jaar plaats bij het 80-jarige Anthura in Bleiswijk en trok circa 240 bezoekers.

Foto's: Greenport West-Holland/Rolf van Koppen

‘Begin met een smal en diep draagvlak’

De Greenport van de toekomst ziet er radicaal anders uit dan die van vandaag, vertelde transitieprofessor Jan Rotmans. Dat komt vooral doordat fossiele energie minder beschikbaar wordt, en doordat het telen en verkopen van producten geen toekomstbestendig verdienmodel is. “Over 20 jaar verdienen we niet heel veel geld meer met het telen tomaten, want dat kunnen ze elders ook. Wat we wél gaan doen? We worden de gezondste regio ter wereld.”

Er is dus een transitie nodig, bij alle partijen in het regionale tuinbouwcluster. “Het gaat er niet om waar je nú geld mee verdient, maar waar je over twintig jaar je geld verdient.” Dat bereiken vraagt om denken buiten bestaande kaders en structuren, aldus Rotmans. Kleine clubjes ‘frisdenkers’ kunnen nieuwe economieën ontwikkelen, zoals gebeurde in de regio Eindhoven, waar oude Philips-gebouwen werden vrijgemaakt voor startups. “Je moet niet met een breed draagvlak beginnen, want dan haal je tegenstand in huis. Je moet beginnen met een smal en diep draagvlak.”

Wereldkampioen Energietransitie

Ook bij Nationale Energiecommissaris Ruud Koornstra wees op de noodzaak van transitie, en dan met name op het gebied van energie en het loskomen van gas. Daarvoor zijn volgens Koornstra frisse ideeën nodig, en mensen uit de praktijk. “Als je disruptieve veranderingen wilt, dan moet je niet praten met partijen met wie je altijd praat, maar met andere mensen. En dan het liefst met mensen die met de poten in de klei staan, die weten wat werkt.”

De tuinbouw doet het op dat punt relatief goed, vindt Koornstra. Sterker nog, de sector heeft alles in zich om Wereldkampioen Energietransitie te worden. Een voorbeeld daarvan zijn de initiatieven op het gebied van geothermie. Ongekend, zeker vergeleken met andere sectoren en branches in andere landen. De sector kan haar voorsprong omzetten in economische kansen. Maar, adviseerde Koornstra, werk daarvoor samen aan gezonde business modellen.

Ook gedeputeerde Han Weber sprak over de energietransitie en het belang van nieuw ondernemerschap. “Het is een leerproces.” Hij riep de sector op te werken aan duurzame samenwerkingsverbanden, zoals gebeurt bij het bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard. “En werk aan de relatie met de omwonenden.”

Tomaten en terabytes

Een ander belangrijk onderwerp tijdens het Jaarevent was digitalisering, een van de andere pijlers van de Roadmap Next Economy. Zo schetste Berry Vetjens, ambassadeur Roadmap Next Economy Smart Digital Delta en Business Director bij TNO, de toekomst van digitale ontwikkelingen in de tuinbouw. “Er komt een moment dat we een tomaat aanduiden in de hoeveelheid aandacht die hij heeft gekregen in terabytes.”

Verschillende ondernemers gaven aan welke ontwikkelingen er nu al zijn. Axel Persoon van Tuinder Tom liet zien welke rol data kunnen spelen in de tuinbouwketen, en Lucien Fesselet van startup Applied Drone Innovations gaf aan welke mogelijkheden drones hebben. “Er worden nog weinig drones gebruikt in kassen. Dat komt doordat het best ingewikkeld is een drone zijn eigen positie te laten bepalen in een kas. Daarvoor hebben wij een oplossing gevonden.”

Tuinder Tom en Applied Drone Innovations zijn twee geslaagde voorbeelden van digitalisering in de tuinbouw. Maar al te vaak gebeurt het dat jonge bedrijven van ‘buiten’ maar moeilijk toegang krijgen tot de sector, zo vertelden enkele aanwezigen. Terwijl juist cross-overs veranderingen teweeg kunnen brengen. Rotmans: “Voor verandering heb je mensen van buiten nodig. Want transities ontstaan tegen de gevestigde orde in.”

Wendbare netwerkorganisatie

Het vierde Jaarevent was een groot succes, en geeft aan dat de Greenport een duidelijke rol heeft in het stimuleren van de regionale economie en het realiseren van succes voor het regionale tuinbouwcluster, zo stelden voorzitter Adri Bom-Lemstra en programmamanager Jolanda Heistek. “De Greenport groeit, zo bleek ook vandaag maar weer. Samen werken we aan het invullen van grote maatschappelijke opgaven, onder meer op het gebied van energie”, aldus Bom-Lemstra. Heistek: “De Greenport is een wendbare netwerkorganisatie, een club van betrokken partners met een gezamenlijke stip aan de horizon.”