Reactie op Bakstenen: Ook in bossen waaien bomen om, ook daar is soms sprake van een lastige groeiplek, of de boom is op en oud of dieren hebben er aan geknaagd, of een ziekte sloeg toe. Of er is een valwind en dan gaat alles om, doe je niets tegen. Omgewaaide bomen in bossen is geen probleem, maar vaak een zegen voor de biodiversiteit als men ze laat liggen. Dood hout doet leven. Een bos leeft bij staand en liggend dood hout. De paden moeten wel veilig zijn. Omwaaien in bossen of een bosbrand zijn veelal natuurlijke processen en het schept kansen voor zaad en verjonging van bossen.
Westland 21.02.2022 - Het is weer zover, bomen gingen in Westland om bij recente stormen, maar waarom eigenlijk?
Een gezonde boom met een goede groeiplaats kan meestal de zwaarste stormen weerstaan. Bij een zomerstorm is omwaaien waarschijnlijker omdat ze dan vol in het blad staan en veel wind vangen. In de winter zijn loofbomen kaal, naaldbomen niet.
De kracht moet via een stevig wortelstelsel worden afgevoerd. Daar zit het probleem, dat ontbreekt vaak. Het zijn meestal zware rukwinden die de boosdoeners zijn, vooral als ze net uit de verkeerde hoek komen dan gaan er bomen tegen de vlakte. Typerend voor de vele bomen in steden die zijn omgegaan is dat ze bijna zonder uitzondering geen goed wortelstel hebben.
Misvormde wilg na kandelaberen, het is een pruikenbol en van binnen verrot; Molenlaan.
Een boom valt niet zomaar om door de wind, wel vaak door een andere oorzaak, de belangrijkste: bezuinigingen op groenonderhoud, foute aanplant en matig onderhoud. Gesneuvelde bomen hebben vaak beschadigde wortels. Het ondergrondse profiel biedt vaak onvoldoende ruimte voor een goed stevig wortelgestel. Ook is er soms sprake van gebreken, bijvoorbeeld een slecht aanhechtende boomtak, een ingescheurde tak, een rottende wond, een kleeftak (plakoksel), stamrot, een te holle stam, schimmel/zwammen of een boomziekte zoals bijv. essentaksterfte. Maar ook maai- of parkeerschade eisen hun tol en staan vaak aan de basis van later boomleed. Bomen kunnen soms al losgewrikt zijn door een eerdere storm. Een zware windstoot kan de genadeklap zijn. Zieke bomen zijn vaak de eersten die ondersteboven gaan. Zo is de natuur nu eenmaal.
Veel bomen hebben géén goed wortelstelsel waarmee de boom zich kan verankeren in de grond. De ruimte voor wortels ondergronds is te beperkt. Vooral in een versteende omgeving zoals een plein of straat; te weinig ondergrondse leefruimte van goede kwaliteit is oorzaak van veel boomellende. Een boom is geen lantaarnpaal. Ondergronds is het net zo druk als bovengronds door leidingen en kabels. Wortels krijgen te weinig lucht, water en voeding dus groeien ze niet goed. Daarbij is er vaak gebrek aan Mycorrhiza, ondergrondse schimmels die met bomen samenleven.
Zwam als secundaire aantasting na stormschade
Ook een slappe bodem of droogte leidt ertoe dat een boom gemakkelijker omvalt. De wortels hebben in slappe (veengrond) of droge grond minder houvast en bij langdurige droogte of wateroverlast sterven de kleine wortels af. Ook bij een doorweekte grond kan een slecht wortelende boom zomaar omgaan, zeker grote coniferen. Ook bomen die aan een schuine helling, een slootkant of wegberm staan hebben vaak minder grip omdat niet aan alle zijden de wortels kunnen uitgroeien. Een hoge waterstand heeft tot gevolg dat een boom oppervlakkig wortelt en dus sneller met de hele kluit omvalt, vooral bij te hoge bomen gebeurt dat. Het maakt dus wel degelijk uit of het grondwater maar 60 cm of 120 cm diep zit.
Een boom kan door niet, niet tijdig of door foutief snoeien een verkeerde balans hebben gekregen of groot dood hout hebben, zodat er meer gewicht aan een kant van de boom zit. Snoeien houdt een boom in goede conditie, mits het tijdig en goed wordt gedaan. Schurende takken, te zware takken en dood hout moet tijdig worden weggenomen. Jonge bomen hebben begeleidingssnoei nodig om tot een gezonde boom uit te groeien. Vaak groeien bomen, zoals wilgen, zo groot uit, terwijl ze op een te kleine plek staan, dat ze worden gekandelaberd. Dan worden alle takken kort gezet. Meestal rampzalig voor de boomvorm en het begin van het einde. Je kunt niet zomaar de kop uit bijvoorbeeld een Italiaanse populier halen zoals op het Rk kerkhof in Naaldwijk is gebeurd; bomen takelen dan vaak snel af en rotten in.
Bij de laatste storm bleven gekandelaberde bomen aan de Zijtwende (De Lier) staan en gingen enkele andere wel om, logisch! Je kunt niet zeggen dat kandelaberen daarom goed is.
Boom als lantaarnpaal; een gezond wortelstel is onmogelijk
De kern van onderhoud is, zoals de Bomenstichting stelt; houdt je handen in je broekzak... Zet de juiste boom op de juiste plek en geef nazorg. Snoeien is na de eerste paar jaar in principe niet nodig. Gemeenten moeten zorgen voor goed groenbeleid, vakmanschap en budget. Het maakt voor goede groei en onderhoud verschil of een boom langs een weg staat, in de bestrating of in een park. Helaas zijn we gewend geraakt aan ‘puberbomen’ want de mooie rijpe oude ‘Veterane' bomen die een zeer hoge biodiversiteit hebben, kennen we niet in Westland, ze zijn er niet; ja, eentje in Naaldwijk, maar die dreigt te worden gekapt. Bomen worden in Westland officieel 30 jaar, dan zijn ze afgeschreven, raar, wetend dat bijvoorbeeld een lindeboom wel 600 jaar oud kan worden. Misvormde wilg na kandelaberen, het is een pruikenbol en van binnen verrot; Molenlaan.
Oude bomen zijn vaak hol van binnen maar dat is lang niet altijd een probleem. Transport van water en voedsel vindt alleen plaats in de buitenste laag cellen van de boom, net onder de schors, waar de bast zit. Snoeien voorkomt dat de oude boom te groot wordt voor zijn standplaats en dat het water de top niet meer kan bereiken. Hij valt dan ook minder snel om en geeft minder overlast.
Een boomeigenaar heeft een zorgplicht en is verantwoordelijk voor zijn boom. Als deze schade veroorzaakt dan is hij aansprakelijk. Als je kunt aantonen dat je de boom goed hebt onderhouden dan dekt de verzekering de schade. Een gemeente moet haar bomen controleren, het is belangrijk als er een goed boomveiligheidsregistratiesysteem is. Een boompaspoort met informatie over soort, variëteit, plantdatum, lengte, dikte, gezondheid en onderhoudsgeschiedenis. VTA boominspecties worden wel gedaan, maar is niet altijd genoeg of op tijd. VTA staat voor: Visual Tree Assessment. Het is een methode om bomen goed en inwendig te onderzoeken.
Dode takken als gevolg van achterstallig onderhoud
Veel bomen zijn 30 tot 50 jaar geleden geplant. De drukte in de bodem neemt toe, steeds meer kabels en leidingen, vaak door de wortels of onder bestaande bomen gelegd. De ondergrondse infrastructuur is een grote last voor boomwortels. Constant wordt de straat opengehaald.
Voor nieuwe aanplant moeten we zorgen dat bomen een betere plek krijgen in de wijk, straat of park. Ze moeten worden gescheiden van kabels en leidingen. Begin de planning van een nieuwe wijk of straat bij de structuur van groen en water en een goede groeiplaats. Reken voor elk jaar groei dat de boom een kubieke meter grond nodig heeft. De boom moet niet als laatste nog een plekje krijgen want dan wordt het niets, we zien dat treffend in Patijnenburg Naaldwijk dat nu openligt. Te zien dat de bomen daar 20 jaar geleden geplant nooit goed zijn gegroeid, kan ook niet een minder dan een kuub boomzand. Alleen groeiplaatsverbetering kan deze bomen nog tot boom doen uitgroeien.
 |
 |
Patijnenburg, te weinig ruimte en een wortelstel van minder dan een meter
Goede boomverzorging is een vak en niet elke hovenier of onderhoudsbedrijf heeft verstand van bomen. Er zullen bomen om blijven gaan, de kaalslag is nog niet voorbij en ook in Westland liggen nieuwe bezuinigingen op de loer, tenzij de politiek de waarde van het groen gaat inzien. Wie wordt de groenste partij in Westland?