Cittaslow: bron van inspiratie voor steeds meer gemeenten

Middden Delfland 28.05.2014 - Jaarlijks organiseert Cittaslow International haar congres in een steeds wisselend land.

In juni 2014 ontvangt Nederland de gasten. Er komen dan vertegenwoordigers vanuit 200 gemeenten uit 28 landen wereldwijd naar de Nederlandse Cittaslows Vaals, Alphen-Chaam en Midden-Delfland. Wat is Cittaslow? En hoe komt het dat het wereldwijd zoveel mensen inspireert?

Cittaslow, waar komt het vandaan?
De oorsprong van Cittaslow ligt in Italië. Enkele burgemeesters vreesden het verloren gaan van de identiteit van lokale gemeenschappen door de vervlakking van de maatschappij; het gebrek aan aandacht voor goed voedsel en smaak, traditie, kwaliteit van het landschap, vakmanschap en sociale verbondenheid. Deze vervlakking vroeg om een tegenbeweging. Minder hectisch, minder productiegericht en minder snel: kortom kwaliteit voor kwantiteit. Die tegenbeweging kreeg de naam Cittaslow. De Italiaanse burgemeesters uit Greve, Orvieto, Bra en Positano startten het netwerk in 1999 samen met Carlo Petrini, de grote man achter Slow Food. Hun initiatief inspireert tot nu toe al meer dan 200 gemeenten vanuit 28 landen wereldwijd. Vrijwel maandelijks komen daar nieuwe bij.

De filosofie van Cittaslow
[Citta·slow] is een beweging die veel tijd en aandacht geeft aan kwaliteit. Het Italiaanse woordje citta betekent stadje in het Nederlands; de toevoeging slow staat voor meer tijd nemen voor kwaliteit. Cittaslow symboliseert een kwaliteit van leven die steeds meer gemist wordt en waar mensen naar verlangen. Het mooie van Cittaslow is dat het niet over één onderwerp gaat. Het gaat over leefomgeving en landschap, maar ook over gastvrijheid en streekproducten, over klimaat en infrastructuur, en over cultuurhistorie en behoud van de eigen identiteit. Met Cittaslow zorgen we voor bewustwording bij inwoners en maatschappij voor het belang van deze aspecten en de keuzes die mensen en organisaties hierin kunnen maken. Dagelijks gaan we op zoek naar een bewuster leven in de moderne tijd door het authentieke te koesteren en nieuwe innovatieve technieken in te zetten die de vooruitgang mogelijk maken.

Nederlandse Cittaslows
Het Cittaslow-netwerk is inmiddels uitgegroeid tot meer dan 200 gemeenten in Europa, Zuid-Korea, Canada, Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland. Midden-Delfland was in 2008 de eerste Nederlandse gemeente die na een zware inhoudelijke audit een Cittaslow-certificaat behaalde. Als eerste Nederlandse Cittaslow is de gemeente Midden-Delfland ook meteen Cittaslow Hoofdstad van Nederland. In die hoedanigheid startte Midden-Delfland het nationaal Cittaslow netwerk in Nederland op.

Zij ondersteunt andere Nederlandse gemeenten met dezelfde kwaliteit bij hun ontwikkeling tot een Cittaslow en neemt de audit voor nieuwe leden af. Na Midden-Delfland volgden Alphen-Chaam, Borger-Odoorn, Vaals en Heerde. In juni 2014 sluiten ook Vlagtwedde en Bellingwedde zich (als Westerwolde) bij de beweging aan. Om de eigen kwaliteiten te bewaken verricht Midden-Delfland in 2014 bij zichzelf een heraudit.

Cittaslow: wat levert het concreet op
Cittaslow is meer dan een keurmerk. Met Cittaslow is het gelukt om de identiteit van unieke gebieden, ook in de bestuurlijke omgeving, stevig te verankeren voor de toekomst. Het is een enorme aanjager voor kwaliteit en een inspiratiebron voor nieuwe activiteiten. In zowel de binnenlandse als buitenlandse Cittaslows zijn er talrijke, inspirerende voorbeelden van het terugbrengen van die typische Cittaslow-kwaliteit. De kringloopboer die innovatie en traditie hand in hand laat gaan en steeds minder krachtvoer en kunstmest toepast bij gelijkblijvende melkproductie en de innovatieve tuinder die actief zoekt naar mogelijkheden voor milieubesparing.

De dorpsfeesten en -musicals met honderden vrijwilligers die geld opleveren in plaats van geld kosten, de initiatieven vanuit de samenleving (met ondersteuning van de gemeente) voor duurzame gebruiksfuncties die het wonen in de dorpen nog aangenamer maken, en de subsidiëring van locale verenigingen. Denk ook aan de aanpassing van de manier van werken in de openbare ruimte, bijvoorbeeld door hergebruik van bestratingsmateriaal.

En de agrariërs die economisch gezien meer mogelijkheden hebben gekregen om nevenactiviteiten op het bedrijf te verrichten in de toeristisch-recreatieve sfeer of op het gebied van zorg en welzijn. En ook: het behoud van het landschap waarvan het verkavelingspatroon uit de middeleeuwen nog zichtbaar is, de cultuurhistorie in de karakteristieke dorpjes en de productie van ambachtelijke streekproducten die hun wortels in de lokale cultuur hebben. Op deze manier wordt duurzaam leven,werken en genieten mogelijk gemaakt. Voor zowel de eigen inwoners als de stedelingen.

Bijdrage aan oplossing wereldwijde crisissen
Cittaslows bieden een bijdrage aan de oplossing van de wereldwijde crisissen. Het geeft een antwoord op onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de daarmee gepaard gaande milieuvervuiling. Door het gebruik van groene LED-verlichting in de buitengebieden en door de stimulering van alternatieve energievormen zoals aardwarmtewinning. Cittaslow biedt daarnaast een bijdrage aan voedselvraagstukken op het gebied van de kwaliteit, de veiligheid en de verdeling van voedsel.

Dit doen we door de verkoop van streekproducten van hoge kwaliteit aan onder meer de stedelingen en via educatie aan de nieuwe generatie. Ook draagt Cittaslow bij aan een samenleving zonder sociale armoede door de lokale kracht van de samenleving te versterken. Extra aandacht voor mantelzorg is daarvan een voorbeeld. Net als de activiteiten die voor elkaar worden georganiseerd op het gebied van recreatie en cultuur. Dankzij goed ondernemerschap hebben die een toekomst zónder veel geld te kosten.

Congres Cittaslow International
Van 18 tot en met 21 juni 2014 vindt het congres van Cittaslow International plaats in Nederland. Een delegatie met 200 burgemeesters en wethouders uit alle Cittaslows wereldwijd bezoeken Vaals, Alphen-Chaam en Midden-Delfland. Deze conferentie geeft de Nederlandse Cittaslows de unieke mogelijkheid om met trots de kracht van hun samenleving en hun schoonheid breed te tonen. Veel bewoners en ondernemers haken aan bij de excursies en ontmoetingen.

Oprichting EGTC
Cittaslow International richt tijdens het congres een Europese rechtspersoon op; een EGTC (European Group of Territorial Cooperation). Een EGTC heeft een stevige formele positie binnen de Europese Unie en stelt regionale en lokale overheden in staat tot grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking. Door deelname van Midden-Delfland aan deze rechtspersoon toont het Cittaslow-netwerk haar betrokkenheid bij de Europese agenda en aanpak van wereldwijde crisissen.

Het vergemakkelijkt en bevordert de samenwerking met als doel de versterking van de economische en sociale samenhang. Het lidmaatschap van een EGTC zorgt daarnaast voor een betere positie van de Cittaslows bij de Europese Commissie. Dit vergroot de kansen bij een eventuele aanvraag om Europese subsidie. Mogelijke fondsen zijn onder andere Erasmus en de Cohesiefondsen. Meer achtergrond? www.cittaslow-nederland.nl