Geen oneigenlijken Wob-verzoeken bij gemeente Westland

Westland 17.03.2015 - De fractie Westland Verstandig heeft collegevragen gesteld over toepassing van de Wet openbaarheid van bestuur,

(hierna: Wob) en de uitlatingen zijdens het College over de behandeling van Wob-verzoeken.

Ingevolge het bepaalde in artikel 26 van uw "Reglement van Orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de Raad van de gemeente Westland 2013", beantwoorden zij deze vragen als volgt:

Vraag 1

Kan het College een overzicht verstrekken van alle WOB-verzoeken inclusief de verzoeken zelf en de beantwoording die in 2012, 2013 en 2014 zijn ingediend bij het College? Als die verzoeken verstrekt worden, dan is ook zichtbaar op welke onderwerpen zij betrekking hebben en kan de Raad zich zelfstandig een oordeel vormen omtrent de juistheid van de berichtgeving van het College dat er sprake is van een groot aantal oneigenlijke verzoeken.

Antwoord 1

Een overzicht van de aantallen verzoeken op grond van de Wob, inclusief het aantal naar ons oordeel zogenoemde oneigenlijke verzoeken over de periode 2012, 2013 en 2014 treft u bijgaand aan in onderstaande tabel.

Voor de onderwerpen waarop de verzoeken betrekking hebben verwijzen wij naar de bijlage. Indien u deze dossiers wilt inzien kunt u hiertoe een afspraak maken met onze Wob-coördinator. Alle verzoeken worden via onze Wob-coördinator uitgezet naar de diverse afdelingen, die vervolgens zorgen voor beantwoording van de verzoeken. Dat geschiedt veelal via een besluit, maar niet altijd. In voorkomende zaken wordt volstaan met het verstrekken van de gevraagde informatie per e-mail, na (telefonisch) overleg met de verzoeker, waarbij een beschikking achterwege blijft. Hiertoe vindt overleg met de indiener van het verzoek plaats. Voor zover wordt ingeschat dat het verzoek een zogenoemd oneigenlijk Wob-verzoek is, volgt altijd een beschikking. In de bijlage zijn de door ons als oneigenlijk aangemerkte Wob-verzoeken aangeduid met een asterisk.

Vraag 2

Opvallend is dat de woordvoerder van het College niet aangeeft hoeveel oneigenlijke verzoeken er zijn. Wat verstaat uw College onder een oneigenlijk verzoek? Welke criteria houdt uw College daarvoor aan? Zijn dat verzoeken van mensen uit Groningen die met een beroep op de WOB stukken opvragen bij de gemeente Westland of zijn dat Westlandse inwoners die zich al of niet terecht bepaalde zaken afvragen?

Antwoord 2

Het artikel waar u op doelt is een artikel van een journalist van het AD. Hij heeft diverse gemeenten, naast de gemeente Westland bijvoorbeeld ook de gemeenten Zoetermeer en Delft, benaderd met een aantal vragen en heeft aan de hand hiervan het artikel opgesteld. Soortgelijke artikelen zijn in de edities Zoetermeer en Delft van het AD te vinden. Eén van de vragen die aan onze woordvoerder is gesteld luidde: “Hoeveel daarvan zijn volgens de gemeente oneigenlijk?”

Onze woordvoerder heeft daarop geantwoord: “In de jaren 2010, 2011 en 2012 volgens inschatting geen oneigenlijke Wob-verzoeken. Over de jaren 2013 en 2014 is de inschatting dat ongeveer 40% oneigenlijke Wob-verzoeken zijn ingediend.”

Uw veronderstelling dat onze woordvoerder niet heeft gemeld hoeveel oneigenlijke Wob-verzoeken zijn ingediend, is derhalve niet juist. Uw veronderstelling komt voort uit de wijze waarop de steller van het artikel in het AD de aan hem verstrekte informatie heeft verwerkt.

Ten aanzien van uw sub-vragen wat wij onder oneigenlijke verzoeken verstaan, welke criteria wij daarbij aanhouden en of verzoeken van mensen uit Groningen die met een beroep op de Wob stukken opvragen bij de gemeente Westland als oneigenlijk worden aangemerkt of dat dit ook geldt voor verzoeken van Westlandse inwoners zijn die zich al of niet terecht bepaalde zaken afvragen, merken wij het volgende op.

Naar onze mening zijn de criteria die zijn aangegeven in het onderzoeksrapport Omvangrijke en oneigenlijke Wob-verzoeken een goede afbakening van welke Wob-verzoeken als oneigenlijke Wob-verzoeken dienen te worden gekwalificeerd[1]. Volgens dit rapport zijn de verzoeken die niet gericht zijn op openbaarmaking van informatie over een bestuurlijke aangelegenheid zelf maar die zijn gericht op andere doelen aan te merken oneigenlijke verzoeken. Drie soorten die binnen deze afbakening vallen zijn:

·      verzoeken gericht op het verdienen van geld aan de Wob;

·      verzoeken gericht op het frustreren en/of vertragen van een bestuursorgaan;

·      verzoeken die voortkomen uit een obsessief streven tot openbaarmaking.

Niet altijd is op voorhand te duiden of een Wob-verzoek aan één van deze criteria voldoet. Of hiervan sprake is kan ook later blijken, bijvoorbeeld door signalen vanuit andere gemeenten die worden gedeeld met de VNG, informatie uit rechtspraak of afkomstig van de media, de frequentie waarmee een bepaalde persoon bij ons Wob-verzoeken indient, danwel de onderwerpen waarover Wob-verzoeken worden gesteld.

Zoals u bekend is, kan een ieder een Wob-verzoek indienen. Dit is niet beperkt tot inwoners van Westland. Ook iemand uit Groningen, ongeacht of dit Groningen Nederland of Groningen Minnesota betreft, kan een Wob-verzoek indienen. Of iemand zich al dan niet terecht bepaalde zaken afvraagt, is evenmin van belang. Immers, een ieder kan een verzoek indienen en hoeft hierbij volgens de Wob geen belang te stellen. Wat de vragensteller met de verstrekte informatie verder doet, is voor de behandeling ook niet van belang.

Vraag 3

Uw College overweegt om de drempel te verhogen en het digitaal indienen van een WOB-verzoek te beperken. Meent uw College dat nou serieus? Wil uw College de klok weer terugzetten en de drempel verhogen voor burgers die blijkbaar op geen andere wijze de gegevens kunnen verkrijgen dan met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur?

Antwoord 3

Wij hebben via onze woordvoerder op de vraag “Welke maatregelen neemt Westland om oneigenlijke WOB-verzoeken tegen te gaan?” geantwoord dat we bezien in hoeverre de elektronische weg om Wob-verzoeken in te dienen kan worden beperkt. Dit verhoogt de drempel om een Wob-verzoek in te dienen, anderzijds is dit jegens de "normale" verzoeker ook een extra drempel. Wij hebben derhalve nog niet besloten of en hoe we hiertoe overgaan. De door u genoemde drempelverhogende belemmering onderschrijven wij.

Wij zijn echter van mening dat personen die om andere redenen dan het verzamelen van informatie een oneigenlijk Wob-verzoek doen zoveel mogelijk belemmeringen moeten krijgen. Dit fenomeen doet zich blijkens leeronderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen[2] sinds 2013 bij niet alleen bij onze gemeente voor. Zoals wij ons beraden op mogelijkheden geldt dat eveneens voor andere bestuursorganen om binnen de kaders van de wetgeving op te treden. De maatregelen die worden overwogen komen overeen met de voornemens van de Minister BZK om oneigenlijke Wob-verzoeken te ontmoedigen. Wij willen echter ook niet zo ver gaan dat wij de elektronische weg geheel willen afsluiten, maar overwegen bijvoorbeeld om een invulpagina te introduceren, waarmee dit soort verzoeken wordt gestroomlijnd om daarmee tevens het toezenden van ellenlange nietszeggende verzoeken te ontmoedigen.

Daarnaast zien wij in de rechtspraak dat het fenomeen oneigenlijke Wobbers toeneemt en dat ook de bestuursrechter dit (h)erkent. Het afgelopen jaar is door een aantal rechtbanken en de Raad van State eveneens opgetreden tegen oneigenlijke Wobbers, hetgeen leidt tot uitspraken waarin wordt gesproken van “misbruik van recht”. Wij onderschrijven deze lijn, maar onderschrijven tevens het uitgangspunt van de Wob: in beginsel is overheidsinformatie openbaar en toegankelijk voor een ieder.

Vraag 4

Is het College het met de fractie van Westland Verstandig eens dat het op deze wijze bemoeilijken van het doen van aanvragen niet wenselijk is voor de burgers die terecht een beroep op de WOB doen?

Antwoord 4

Wij verwijzen naar ons antwoord op vraag 3. Daarnaast kunnen wij alleen door een maatregel die geldt voor een ieder de weg van de Wob beperken. Een selectieve afsluiting is gelet op het uitgangspunt van de Wob dat een ieder een Wob-verzoek kan indienen en daarvoor geen belang hoeft te stellen niet mogelijk.

Wij gaan ervan uit uw vragen met deze brief te hebben beantwoord.

Burgemeester en wethouders van Westland,

de secretaris,                       de burgemeester,